W moim najgłębszym przekonanie, używanie tego rodzaju systemu (Pegasusa - red.) nie jest zgodne z polskim porządkiem prawnym. Tym samym powinniśmy zadbać o właściwą ochronę naszych danych w smartfonach. Zabezpieczenie danych przed kradzieżą jest jedną z najbardziej podstawowych rzeczy, które powinniśmy zrobić. Ustawienie blokady ekranu oczywiście nie wystarczy. Istnieje jednak kilka możliwości, skutecznej ochrony przed wyciekiem danych z naszych telefonów. Zabezpieczenie domu przed włamaniem: system alarmowy. System alarmowy to jedna z podstaw zabezpieczenia domu. Alarmy mogą działać dwojako – głośny dźwięk może odstraszyć włamywaczy oraz poinformować sąsiadów o tym, że coś się dzieje (sąsiadów zresztą, jeśli mamy do nich zaufanie, warto poinformować o naszym wyjeździe i Jak to wygląda? Należy wejść na stronę internetową przewoźnika. Znajdź zakładkę „ Odprawa ” – „ Odprawa online ”. Wypełnij elektroniczny formularz, w który trzeba będzie podać takie informacje jak: imię, nazwisko, nr dowodu osobistego/paszportu, numer rezerwacji (6 znaków) lub numer biletu lotniczego (13 znaków). . W ostatnich dniach znów jest głośno na temat Pegasusa – rządowego trojana, o którym po raz pierwszy pisaliśmy w 2016 roku, cytując raport CitizenLabu. Ponieważ kierowaliście do nas w tej sprawie wiele pytań, zrobiliśmy Q&A na Instagramie (a co!). A ponieważ wiele osób instagrama nie ma (i chyba słusznie), to zaczęliśmy dostawać prośby, aby skonwertować to Q&A na film na YT. Oto i on — 32 pytania i odpowiedzi dotyczące Pegasusa: Pytań i odpowiedzi z tego filmu nie będziemy tu poruszali. Ale dla porządku i ze względu na dużą dezinformację, która w tym temacie pojawia się od kilku dni w sieci, podsumujmy istotne publikacje dotyczące Pegasusa. Pegasus w Polsce Po raporcie na temat Pegasusa z 2016 roku, kolejne doniesienia CitizenLabu, z 2018 roku, bazowały na badaniu internetu pod kątem fingerprintów infrastruktury Pegasusa. Badacze wskazali wtedy, że instalacja Pegasusa działa w Polsce, a w polskich sieciach są ślady ofiar, które były Pegazusem infekowane (por. Jak wykryto ślady rządowego trojana w Polsce). Wspomniano o domenie emonitoring-paczki[.]pl, która mogła być wykorzystywana do ataków na Polaków. CitizenLab instalacji w naszym kraju nadał kryptonim ORZELBIALY, ale nie wskazał służby, która jest operatorem. Zrobili to za to pośrednio dziennikarze TVN24, ujawniając fakturę na 33 miliony złotych wystawioną dla CBA na zakup “środków techniki specjalnej służących do wykrywania i zapobiegania przestępczości“. W 2018 roku CitizenLab informował, że instalacja Pegasusa w naszym kraju nie jest “wykorzystywana politycznie”, zapewne ze względu na to, że nie trafiły do niego żadne przypadki ofiar będących politykami. Sytuacja zmieniła się w listopadzie 2021, kiedy po kampanii Apple przeciwko firmie NSO Group, producentowi Pegasusa, Apple postanowiło rozesłać na telefony niektórych swoich użytkowników informacje, że mogli oni być atakowani Pegasusem. Wiadomość zawierała instrukcje, co robić, jak żyć. I dziś wiemy, że poseł Giertych, senator Brejza i prokurator Wrzosek po otrzymaniu takich ostrzeżeń udostępnili swoje systemy mobilne do analizy CitizenLabowi, a ich badacze znaleźli i potwierdzili na nich ślady Pegasusa. Pochodzące z 2019 roku. CitizenLab zmienił zdanie co do Polski Obecnie przedstawiciel CitizenLab twierdzi, że do tej pory “nigdzie nie widział telefonu który był tak intensywnie atakowany” nie wskazuje jednak wprost kto za atakiem stoi, bo albo brakuje dostatecznych śladów albo wstrzymuje tę informację ze względu na postępowania, które zapowiedziały ofiary. Musicie więc sami zgadywać kto interesował się wspomnianą wcześniej dwójką polityków i panią prokurator. Krajów, które mają Pegasusa trochę jest i przecież totalnie mogła to być np. posiadająca go Uganda ;) EDIT: Już nie musicie, Jarosław Kaczyński przyznał że Polska posiada Pegasusa. EDIT2: A poseł Suski poinformował, że rocznie instalowano go na telefonach “nie więcej niż kilkuset” osób 🤔 To ciekawe, bo ponoć CBA miało dysponować ~30-50 licencjami. A to by oznaczało, że jedna licencja jest na “bieżącą sprawę” i potem może być użyta na kolejnej osobie. Skąd to wiadomo? Zostawmy politykę i przyjrzyjmy się Pegasusowi od strony technicznej. Informacje na jego temat można czerpać publicznie z dwóch źródeł: tej, wyciekniętej kilka lat temu instrukcji obsługi oraz raportów i artykułów CitizenLabu oraz Amnesty International. Ze względu na wiekowość pierwszego źródła i analizę tylko przecież wycinka ofiar przez badaczy, wiele informacji opisujących działania Pegasusa może być przestarzałych lub niekompletnych i trzeba o tym pamiętać. Niemniej jednak, w 2019 roku przynajmniej niektóre instalacje Pegasusa wykorzystywały do ataków dziurę w WhatsApp. Wysłanie “niewidzialnej wiadomości” pozwalało przejąć kontrolę nad smartfonem (por. WhastApp zhackowany, Pegasus zainstalowany u ofiar). Kilka tygodni później Financial Times opublikował informacje o najnowszej wersji Pegasusa, która pochodziła od osób będących na tej prezentacji producenta. Te wydarzenia spowodowały, że Facebook pozwał NSO Group. Miesiąc temu Apple też pozwało NSO Group. To koniec Pegasusa? Wyglada na to, że koniec Pegasusa nadchodzi. Akcje poleciały w dół. Marna to pociecha, bo niestety tego typu narzędzi jest więcej i naiwnością jest, że rządy różnych krajów nie będą chciały z nich korzystać. Pozostaje więc mieć nadzieję, że także w Polsce powstanie lepsza kontrola nad tzw. kontrolą operacyjną. Od dawna walczy o to fundacja Panoptykon, na której stronę poświęconą tej tematyce Was odsyłamy. Przeczytaj także: Fot. Parker Coffman/ Unsplash/ Domena publiczna W Polsce – zdaniem Amnesty International Security Lab – wykryto nowe przypadki inwigilacji oprogramowaniem Pegasus. Ślady jego użycia wykryto w smartfonach Pawła Tamborskiego, Andrzeja Długosza, a także Rafała Baniaka – podała „Gazeta Wyborcza”. W Polsce zanotowano już kilka przypadków użycia oprogramowania Pegasus wobec urządzeń osób publicznych, takich jak mecenas Roman Giertych, prokurator Ewa Wrzosek czy senator Krzysztof Brejza. Jak teraz podaje „Gazeta Wyborcza”, to jednak nie koniec listy, ponieważ specjaliści z Amnesty International Security Lab przekazali redakcji, że oprogramowania szpiegującego używano także wobec urządzeń osób, które były zaangażowane w przeszłości w śledztwo dotyczące prywatyzacji CIECH-u. Kto był ingiwilowany Pegasusem? Pegasusa – zdaniem redakcji – używano wobec Pawła Tamborskiego, wiceministra skarbu w latach 2012-2014 – z jego telefonu ściągnięto ponad 100 megabajtów danych. Kolejnym przypadkiem miał być Andrzej Długosz, PR-owciec współpracujący z resortem skarbu – jego telefon miał być inwigilowany aż 61 razy w latach 2018-2019. Na liście inwigilowanych mógł znaleźć się także Rafał Baniak, wiceminister skarbu w latach 2011-2015 (choć analiza nie wykazała, że na telefonie są ślady po Pegasusie, mógł być jedynie zainstalowany), a dziś to szef Pracodawców RP. Przypomnijmy, że Andrzej Malinowski, były prezydent Pracodawców RP był jedną z osób inwigilowanych Pegasusem w naszym kraju. Pod koniec kwietnia br. stanął przed senacką komisją nadzwyczajną ds. wyjaśnienia przypadków nielegalnej inwigilacji oraz ich wpływu na proces wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Politycy z rządu Tuska, którzy mieli być inwigilowani Pegasusem – zdaniem redakcji – mieli być podsłuchiwani krótko po zatrzymaniu Pawła Tamborskiego przez CBA w ramach śledztwa dotyczącego prywatyzacji CIECH-u, to jest w okolicach lutego i marca 2018 roku. Apple chce chronić przed Pegasusem W środę Apple zapowiedziało wprowadzenie „przełomowej funkcji bezpieczeństwa” dla swoich produktów. Chodzi o „specjalistyczną, dodatkową ochronę dla użytkowników” przed oprogramowaniem szpiegowskim, takim jak np. Pegasus. Nowe rozwiązanie będzie przeznaczone dla tych użytkowników, wobec których istnieje wyższe ryzyko nielegalnej inwigilacji. Mowa o np. cyberatakach z wykorzystaniem narzędzi szpiegowskich opracowanych przez firmy prywatne, a wykupionym przez państwa. Koncern wskazywał właśnie na Pegasusa od NSO Group. Komisja śledcza ds. Pegasusa w PE Sprawa inwigilacji Pegasusem w naszym kraju, ale także w innych państwach europejskich sprawiła, że w Parlamencie Europejskim powstała komisja śledcza , która zajmuje się wyjaśnieniem sprawy. Na bieżąco relacjonujemy jej przebieg. W Polsce komisja senacka, nie śledcza W Polsce komisja śledcza nie powstała, choć były takie zapowiedzi – głównie ze względu na fakt, że politycy nie dogadali się w tej sprawie: najpierw 10 lutego lider Kukiz'15 Paweł Kukiz złożył wniosek o powołanie sejmowej komisji śledczej ds. inwigilacji, której działalność miała obejmować lata 2005-2021. Pod wnioskiem podpisali się przedstawiciele klubów i kół opozycyjnych. Na wspólnej konferencji zadeklarowali, że poprą kandydaturę Kukiza na przewodniczącego komisji. Na 11 miejsc - zgodnie z ustaleniami - 5 miałoby przypaść PiS, pięć opozycji i jeden dla inicjatora wniosku. Następnie pod koniec lutego br. Kukiz ocenił , że „to nie jest czas na powołanie komisji śledczej w sprawie inwigilacji ze względu na obecną sytuację, związaną z agresją rosyjską”. /NB Serwis otrzymał tytuł #DigitalEUAmbassador (Ambasadora polityki cyfrowej UE). Jeśli są sprawy, które Was nurtują; pytania, na które nie znacie odpowiedzi; tematy, o których trzeba napisać – zapraszamy do kontaktu. Piszcie do nas na: [email protected] Powszechnie uważa się, że nie jesteśmy w stanie całkowicie ochronić się przed profesjonalnym oprogramowaniem inwigilacyjnym. Niezależnie jednak od tego, jak trudno jest zapobiec infekcji urządzenia mobilnego takimi narzędziami, użytkownicy wciąż mogą podjąć pewne działania, które utrudnią życie atakującym. Według doniesień medialnych główny cel tego rodzaju oprogramowania szpiegującego coraz częściej stanowią dziennikarze, politycy, obrońcy praw człowieka, prawnicy oraz aktywiści publiczni. Costin Raiu – Dyrektor Zespołu ds. Badań i Analiz (GReAT) w firmie Kaspersky – przygotował zestaw zaleceń, które podpowiedzą użytkownikom urządzeń mobilnych, zarówno z systemem Android, jak i iOS, jak ochronić je przed Pegasusem oraz innymi zaawansowanymi mobilnymi cyberzagrożeniami. Pegasus, Chrysaor, Phantom oraz inne tak zwane „legalne programy służące do monitorowania” zostały stworzone przez prywatne firmy i są instalowane na szeroką skalę za pośrednictwem różnych exploitów, łącznie z kilkoma exploitami dnia zerowego dla systemu iOS niewymagającymi klikania odnośników do zainfekowania urządzenia. Najwcześniejsza wersja Pegasusa została przechwycona przez badaczy w 2016 r. Do dzisiaj celem tego szkodnika mogło być ponad 30 000 obrońców praw człowieka, dziennikarzy oraz prawników na całym świecie. Porady bezpieczeństwa Poniżej zamieszczamy kilka wskazówek pozwalających zwiększyć swoją ochronę przed wyrafinowanymi atakami z wykorzystaniem mobilnego szkodliwego oprogramowania szpiegowskiego: Przede wszystkim, każdego dnia ponownie uruchamiaj swoje urządzenie mobilne. Ponowne uruchomienie pomaga je „wyczyścić”. Tym samym atakujący będą musieli nieustannie infekować urządzenie Pegasusem – a to znacznie zwiększy prawdopodobieństwo wykrycia ataku. Aktualizuj urządzenie mobilne i instaluj najnowsze poprawki natychmiast po ich udostępnieniu. Wiele zestawów exploitów atakuje luki w zabezpieczeniach, które zostały już załatane, ale nadal są niebezpieczne dla osób, które korzystają ze starszych telefonów i zwlekają z aktualizacjami. Nigdy nie klikaj odnośników otrzymywanych w wiadomościach. To bardzo prosta, a zarazem istotna rada. Niektórzy klienci Pegasusa wykorzystują częściej exploity wymagające jednego kliknięcia niż te, które w ogóle tego nie wymagają. Są one dostarczane w formie wiadomości, niekiedy SMS-ów, ale mogą być również rozprzestrzeniane za pośrednictwem komunikatorów internetowych, a nawet poczty e-mail. Jeśli otrzymasz interesującą wiadomość SMS (lub wiadomość wysłaną przez komunikator internetowy) z odnośnikiem, otwórz go na komputerze stacjonarnym, najlepiej wykorzystując w tym celu przeglądarkę TOR, lub – idealnie – bezpieczny, nietrwały system operacyjny, taki jak Tails. Nie zapominaj o korzystaniu z alternatywnej przeglądarki WWW do przeglądania stron. Niektóre exploity nie działają tak dobrze w alternatywnych przeglądarkach, takich jak Firefox Focus w porównaniu z tymi bardziej tradycyjnymi, takimi jak Safari czy Google Chrome. Zawsze stosuj połączenie VPN – utrudnia ono atakowanie użytkowników na podstawie ich ruchu internetowego. Podczas zakupu subskrypcji VPN należy wziąć pod uwagę kilka czynników: szukaj serwisów o ugruntowanej pozycji, które istnieją już od jakiegoś czasu, akceptują płatności za pomocą kryptowaluty i nie wymagają podawania informacji rejestracyjnych. Zainstaluj aplikację bezpieczeństwa, która sprawdza, czy na urządzeniu złamano zabezpieczenia, i ostrzega przed tym. Aby utrzymać szkodnika na urządzeniu atakujący wykorzystujący Pegasusa często uciekają się do łamania zabezpieczeń atakowanego urządzenia. Jeśli użytkownik zainstalował na swoim urządzeniu rozwiązanie bezpieczeństwa, może zostać ostrzeżony przed atakiem. Jeśli jesteś użytkownikiem systemu iOS, często twórz raporty diagnostyczne (sysdiag) i zapisuj je w zewnętrznych kopiach zapasowych. Dane z tych raportów mogą pomóc w późniejszym ustaleniu, czy byłeś celem ataku. Ponadto eksperci z firmy Kaspersky zalecają użytkownikom systemu iOS, którzy mogą być narażeni na ataki, aby wyłączyli FaceTime oraz iMessage. Ze względu na to, że są one domyślnie włączone, stanowią główny mechanizm wykorzystywany w atakach, które nie wymagają klikania odnośników. Mówiąc ogólnie, ataki z użyciem Pegasusa są wysoce ukierunkowane – co oznacza, że nie są przeprowadzane na skalę masową, ale raczej na określone kategorie użytkowników. Wielu dziennikarzy, prawników oraz obrońców praw człowieka stanowiło cel tego rodzaju wyrafinowanych cyberataków, jednak zwykle brakuje im odpowiednich narzędzi oraz wiedzy, aby się przed nimi bronić. Naszą misją jest uczynienie świata bezpieczniejszym miejscem, dlatego zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby dostarczać najlepsze techniki ochrony przed szkodliwym oprogramowaniem, hakerami oraz wyrafinowanymi zagrożeniami, takimi jak Pegasus – powiedział Costin Raiu, dyrektor Globalnego Zespołu ds. Badań i Analiz (GReAT) w firmie Kaspersky. Porady dla osób, które padły ofiarą ataku z użyciem Pegasusa Osoby, których urządzenia zostały zainfekowane, mogą podjąć następujące kroki: Jeśli stanowiłeś cel ataku, znajdź dziennikarza i opowiedz mu swoją historię. Tym, co ostatecznie pogrążyło wiele firm produkujących takie narzędzia jak Pegasus, był negatywny rozgłos – reporterzy i dziennikarze piszący o nadużyciach i ujawniający kłamstwa, przestępstwa i wszelkie niegodziwości. Zmień urządzenie – jeśli korzystasz z iOS-a, spróbuj na jakiś czas przenieść się na Androida. Jeśli Twoim systemem operacyjnym był Android, przejdź na iOS. Postępując w ten sposób, zmylisz na jakiś czas atakujących. Niektórzy cyberprzestępcy zakupili systemy, które działają jedynie na telefonach określonej marki lub na określonym systemie operacyjnym. Spraw sobie drugie urządzenie, najlepiej działające pod kontrolą systemu GrapheneOS. Stosuj w nim przepłaconą kartę SIM lub łącz się tylko za pośrednictwem sieci Wi-Fi oraz TOR będąc w trybie samolotowym. Unikaj komunikatorów internetowych, w których musisz podać swoje kontakty wraz ze swoim numerem telefonu. Jeśli atakujący zdobędzie Twój numer telefonu, będzie mógł Cię łatwo zaatakować za pośrednictwem wielu różnych komunikatorów internetowych – iMessage, WhatsApp, Signal, Telegram – wszystkie one są powiązane z Twoim numerem telefonu. Ciekawą, nową opcją jest Session, który automatycznie przekierowuje Twoje wiadomości przez sieć typu Onion i nie wykorzystuje numerów telefonu. Spróbuj skontaktować się z badaczem bezpieczeństwa i rozmawiaj z nim na temat najlepszych praktyk. Udostępniaj artefakty, podejrzane wiadomości lub dzienniki zdarzeń, jeśli uważasz, że coś jest nie tak. Bezpieczeństwo nigdy nie jest kwestią jednego rozwiązania, które jest w 100% skuteczne. Myśl o nim raczej jak o rzece, w której płyniesz, dostosowując się do prędkości jej nurtu, prądów oraz napotykanych przeszkód. Więcej porad pozwalających zabezpieczyć się przed Pegasusem i innymi mobilnymi narzędziami cyberszpiegowskimi znajduje się na oficjalnym blogu firmy Kaspersky – Kaspersky Daily: System Pegasus. Zawód: szpieg Robert Jeziorski | Apple dla biznesu | W 2022 r. rozgorzała dyskusja na temat wykorzystywania systemu Pegasus do inwigilacji telefonów, także tych działających na systemie operacyjnym iOS. Do tej pory urządzenia z logo nadgryzionego jabłka były uważane za najsolidniej zabezpieczone. Oczywiście w porównaniu do innych platform ich poziom bezpieczeństwa jest wysoki. Jednak, w miarę jak rośnie ich popularność (i liczba użytkowników!) sytuacja się komplikuje. Jak Pegasus działa? Jak wykryć obecność Pegasusa i zabezpieczyć swoje urządzenia Apple przed oprogramowaniem szpiegującym? Zachęcam do lektury! Przejdź do: Co to jest system Pegasus Jak dowiedzieliśmy się o systemie Pegasus? Oprogramowanie szpiegujące Pegasus kiedyś i dziś Możliwe działania Pegasusa W jaki sposób instalowany jest Pegasus? Jakie dane można pozyskać ze smartfona zainfekowanego Pegasusem? System Pegasus – znane ofiary Czy iOS jest odporny na działanie Pegasusa? Co na to Apple? Jak sprawdzić, czy mam Pegasusa na swoim urządzeniu? Czy Pegasus infekuje także system operacyjny Apple? Dobre praktyki Co to jest system Pegasus? System Pegasus jest programem szpiegującym stworzonym i dystrybuowanym przez izraelską firmę NSO Group. Założyli ją byli członkowie izraelskich służb wywiadowczych, specjalizujący się w inwigilacji cyfrowej. Program Pegasus przeznaczony jest do automatycznego instalowania na systemach iOS i Android. Według niedawnego śledztwa Amnesty International za pośrednictwem Pegasusa atakujący uzyskuje pełny dostęp do wiadomości, e-maili, multimediów, mikrofonu, kamery, połączeń i kontaktów urządzenia. Jak dowiedzieliśmy się o systemie Pegasus? O istnieniu Pegasusa dowiedzieliśmy się w 2016 r., gdy Ahmed Mansur, aktywista działający na rzecz ochrony praw człowieka w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, otrzymał wiadomość SMS z linkiem. Przed jego otwarciem Mansur poprosił o sprawdzenie podejrzanego linka organizację Citizen Lab. Śledztwo prowadzone we współpracy z Lookout, prywatną firmą zajmującą się cyberbezpieczeństwem, ujawniło, że kliknięcie w link spowodowałoby zainfekowanie telefonu Mansura oprogramowaniem szpiegującym oraz wskazało jako producenta izraelską firmę. Inną głośną sprawą z wątkiem Pegasusa w tle było zabójstwo Dżamala Chaszukdżiego, saudyjskiego dziennikarza publikującego na łamach „The Washington Post”. Edward Snowden wykazał, że Chaszukdżi przez kilka miesięcy przed zamordowaniem był śledzony przy wykorzystaniu tego właśnie złośliwego oprogramowania. Oprogramowanie szpiegujące Pegasus kiedyś i dziś Najwcześniejsza wersja Pegasusa, z 2016 roku, infekowała telefony za pomocą ataku typu spearphishing (ukierunkowany atak), który wymagał od użytkowników kliknięcia złośliwego łącza wysłanego mailowo lub SMS-em. Od tamtego czasu system Pegasus stawał się coraz bardziej zaawansowany i dziś może być dostarczany za pomocą ataków typu „zero-click”, w których użytkownik nie musi nawet nic klikać. Tego typu ataki zazwyczaj wykorzystują luki tzw. dnia zerowego (czyli w momencie opublikowania aktualizacji systemu) lub błędy w systemie operacyjnym, które nie zostały jeszcze naprawione przez producenta. Możliwe działania Pegasusa W 2019 roku WhatsApp ujawnił, że Pegasus został wykorzystany do zaatakowania ponad 1400 urządzeń, korzystając z luki zero-day i skutecznie zamieniając smartfony w urządzenia do monitoringu. Z pomocą Pegasusa można kopiować wysyłane lub odbierane wiadomości, zbierać zdjęcia i nagrywać rozmowy. Program może nawet aktywować mikrofon, aby podsłuchiwać rozmowy, lub po cichu włączyć kamerę, aby nagrywać to, co dzieje się wokół ciebie. Oprogramowanie szpiegowskie – potężne narzędzie Korzystając z ogromnych ilości danych gromadzonych przez urządzenia, program może również potencjalnie wskazać twoją aktualną lokalizację, a także to, gdzie byłeś i z kim. Może to być bardzo niebezpieczne dla posiadacza takiego urządzenia i zostać wykorzystane przeciwko niemu w dowolnym momencie. Na domiar złego dana osoba nie ma w ogóle świadomości, że może być inwigilowana, a także nie wiadomo, w jaki sposób zostaną wykorzystane przejęte przez program szpiegujący dane i zasoby. System Pegasus stanowi szczególne zagrożenie dla osób mających dostęp do poufnych informacji czy wrażliwych danych, np. osób publicznych, urzędników państwowych lub pełniących istotne funkcje biznesowe. W jaki sposób instalowany jest system inwigilacji Pegasus? Telefon użytkownika może być zainfekowany na trzy sposoby: Kliknięcie w link wysłany za pomocą wiadomości SMS lub poczty – co ciekawe, aby uśpić naszą czujność, wiadomości mogą być tematycznie związane z bieżącą aktywnością (np. zakupami czy podróżami)Popularne komunikatory internetowe – nie ma potrzeby interakcji, klikania w linki czy stosowania innej metody aktywacji, wystarczy samo wyświetleniePołączenie telefoniczne – sposób szczególnie niebezpieczny, bo trudno się przed nim uchronić, kiedy zostaniemy obrani za cel ataku. Połączenia nie musimy nawet odebrać. Wystarczy, że sygnał zostanie przesłany. W przypadku smartfonów z systemem iOS program Pegasus wykorzystywał proces tzw. jailbreakingu (jailbreak umożliwia uzyskanie pełnego dostępu do urządzenia i wgrywanie aplikacji i rozszerzeń, które nie są dostępne poprzez oficjalne źródła dystrybucji Apple). Jak zapewnia Apple – od aktualizacji systemu iOS luka została załatana Jakie dane można pozyskać ze smartfona zainfekowanego Pegasusem? Złośliwe oprogramowanie otrzymuje dostęp do wszystkich funkcji telefonu. Począwszy od lokalizacji, przez rejestr połączeń, zapisanych haseł, nagrywanie dźwięku (w pełni umożliwiając podsłuchiwanie), kończąc na danych przesyłanych za pomocą innych aplikacji (np. komunikatorów). Oprogramowanie może zatem także z inwigilowanych smartfonów pobierać wiadomości, zdjęcia i kontakty. System Pegasus – znane ofiary Pegasus w zamyśle miał służyć walce z terroryzmem poprzez inwigilowanie wybranych jednostek, które korzystają ze smartfonów. W praktyce ofiarami Pegasusa padali dziennikarze takich redakcji jak: Bloomberg, France 24, „New York Times”, „Economist”, „Reuters” czy nawet „Wall Street”. Z ponad 50 000 osób inwigilowanych blisko aż 1000 z nich pochodzi z Europy, z czego niemal 180 przypadków to dziennikarze wyżej wymienionych redakcji. Na liście poszkodowanych byli również duchowni, ministrowie, rodziny polityków, a także aktywiści. Jak nietrudno się domyślić, uzyskane przez Pegasusa dane nie łączą się w żaden sposób z walką z terroryzmem. Czy iOS jest odporny na działanie Pegasusa? Powszechnie wiadomo, że urządzenia iOS są odporne na ataki. Ciągle jednak poprzeczka w zakresie bezpieczeństwa jest podnoszona coraz wyżej. Badacze Amnesty International twierdzą, że w rzeczywistości łatwiej im było znaleźć i zbadać oznaki włamania za pomocą Pegasusa na urządzeniach Apple niż na urządzeniach z systemem Android. „Z doświadczenia Amnesty International wynika, że śledczy mają znacznie więcej śladów ryminalistycznych dostępnych na urządzeniach Apple iOS niż na standardowych urządzeniach z Androidem, dlatego nasza metodologia koncentruje się na tych pierwszych” – napisała grupa w długiej analizie technicznej swoich ustaleń dotyczących Pegasusa. Skupienie się na Apple wynika również z nacisku firmy z Cupertino na prywatność i bezpieczeństwo podczas projektowania produktów – dzięki solidnym zabezpieczeniom urządzenia Apple pozwalają na lepszą diagnostykę. Klienci biznesowi, którzy wybierają urządzenia Apple dla swoich pracowników, a następnie szukają właściwego MDM (jak np. Jamf Pro), pytają właśnie o kwestię prywatności. W jednym z kontraktów, jakie podpisałem w obszarze MDM, kluczowym wymogiem było zapewnienie maksymalnej prywatności i bezpieczeństwa. Odpowiedzią na te potrzeby są produkty z grupy bezpieczeństwa oferowane przez Jamf na urządzenia mobilne – Jamf Threat Defense. Co na to Apple? W listopadzie 2021 r. Apple pozwało izraelską firmę NSO Group Technologies (oraz ich firmę matkę – Q Cyber Technologies). Celem toczącej się sprawy sądowej jest zakazanie NSO Group wykorzystywania Pegasusa do włamywania się do telefonów. Co ciekawe, Apple będzie dowodziło, że aby przeprowadzić ataki, NSO Group musiało stworzyć kilkaset kont Apple ID, a tym samym zgodzić się na warunki użytkowania iClouda i jednocześnie podleganie kalifornijskim prawom. Z tego też powodu sprawa została założona właśnie w tym stanie USA. Apple żąda również bliżej nieokreślonego odszkodowania, które ma zostać przekazane organizacjom walczącym o wykrywanie złośliwego i szpiegującego oprogramowania. Jak sprawdzić, czy mam Pegasusa na swoim urządzeniu? Aby pomóc użytkownikom upewnić się, czy nie padli ofiarą Pegasusa, powstało narzędzie Mobile Verification Toolkit, w skrócie MVT. Obsługuje ono zarówno iPhone’y, jak i smartfony z Androidem. Cały proces odbywa się jednak za pomocą komputera (Windows, Mac lub Linux), gdzie po podłączeniu urządzenia mobilnego można wykonać kopię zapasową, którą następnie skanuje MVT. Narzędzie można pobrać z zaufanych witryn – wymaga znajomości obsługi wiersza poleceń i jest oparte na interfejsie tekstowym. Aby mogło wykonać swoje zadanie, należy najpierw pobrać specjalne pliki badaczy Amnesty International, którzy udostępnili je na GitHubie. Jak podaje portal TechCrunch, uruchomienie narzędzia po pobraniu wszystkich niezbędnych składników trwa do 10 minut, a zweryfikowanie kopii zapasowej – około 2 minut. Czy Pegasus infekuje także system operacyjny Apple? Tak, Pegasus szpieguje urządzenia firmy Apple. Każdy system operacyjny dostępny na rynku, niezależnie od producenta, ma zarówno nieodkryte, jak i odkryte, ale nieupublicznione błędy (zero-day). Właśnie z tych drugich korzysta Pegasus i co gorsza, pewne kombinacje błędów pozwalają mu tak mocno osadzić się na przejętym smartfonie, że może on przetrwać nawet aktualizację systemu operacyjnego – a zatem do pewnego stopnia może nawet ochronić się przed wymierzoną w niego łatką producenta. Jest to jednak dość trudne i dlatego telefony ofiar atakujący często (tj. po aktualizacji) potrzebują ponownie zainfekować. Jak się chronić przed Pegasusem? Główna zasada: podczas korzystania z urządzenia należy otwierać tylko linki ze znanych i zaufanych źródeł. Dotyczy to zarówno wiadomości wysyłanych za pośrednictwem poczty e-mail, jak i innych komunikatorów. Należy też dbać o aktualizowanie urządzeń i instalować odpowiednie poprawki oraz aktualizacje. Tu z pomocą może przyjść taki system jak Jamf Pro. To zaawansowane narzędzie do zarządzania komputerami z systemami macOS iOS, które umożliwia połączenie wielu różnych systemów, do zarządzania urządzeniami, tożsamością, aplikacjami czy wirtualizacją, w celu stworzenia jednego cyfrowego miejsca pracy. Lepsze zarządzanie aktualizacjami Za pomocą Jamf Pro możemy zadbać o aktualność systemu operacyjnego macOS oraz iOS. Odbywa się to np. w usłudze Patch Management, jaką oferuje zespół Apple for Business w JCommerce. W skrócie – polega na przygotowaniu i dystrybucji paczek z aktualizacjami i wysłaniu ich do części użytkowników (tzw. early adopters), których zadaniem jest przetestowanie zaktualizowanej aplikacji w środowisku produkcyjnym. Jeżeli nie ma informacji zwrotnej o błędzie – aplikacja jest dystrybuowana do całej organizacji. Usługa Patch Management może być rozbudowana o utrzymanie środowiska Apple po stronie klienta, co pozwala znacznie zredukować koszty. Dedykowane narzędzia Innymi narzędziami ograniczającymi ryzyko ataku na urządzenie Apple są dedykowane systemy tj. Jamf Protect lub Jamf Connect. Przykładowo, ta druga aplikacja umożliwia jednokrotne logowanie (SSO) do wszystkich zasobów na komputerze z systemem operacyjnym macOS. Jamf Connect w znacznym stopniu podnosi bezpieczeństwo logowania i ogranicza ryzyko przejęcia hasła. Dobre praktyki Każdy z nas może (i powinien) stosować dobre praktyki, które pozwolą ograniczyć fizyczny dostęp do telefonu. Ustawienie blokady za pomocą kodu PIN, odcisku palca lub rozpoznawania twarzy utrudni zadanie potencjalnym włamywaczom. W miarę możliwości należy unikać korzystania z publicznych hotspotów, a jeśli nie ma innego wyboru – korzystać z sieci VPN. Podsumowanie Dla większości obywateli ryzyko infekcji Pegasusem jest mało prawdopodobne, jeśli nie bliskie zera. Nie brakuje jednak innych zagrożeń, takich jak phishing, a cyberprzestępcy w ostatnich latach wynajdują coraz bardziej wymyślne sposoby umożliwiające ataki i przejęcie danych. Starajmy się być czujni, unikajmy ryzykownych zachowa – to najlepsze, co można zrobić dla swojego bezpieczeństwa.

jak zabezpieczyć się przed pegasusem